Dạy trẻ tự kỷ đi vệ sinh là một kỹ năng cần thiết, giúp cho trẻ có thể tự duy trì cuộc sống cá nhân. Tuy quá trình có đôi chút phức tạp hơn và bố mẹ sẽ phải tiến hành lâu dài, nhiều lần nhưng một số bí kíp sau sẽ giúp hướng dẫn này có thể phù hợp hơn với cả gia đình.
Nhận biết thời điểm mẹ nên dạy trẻ tự kỷ đi vệ sinh
Trẻ em luôn có 1 giai đoạn nhất định có thể bắt đầu tập đi vệ sinh chứ không còn tè hay ị ra bỉm nữa. Nếu như ở trẻ bình thường, giai đoạn này sẽ rơi vào tầm 2 – 3 tuổi thì ở trẻ tự kỷ, dạy đi vệ sinh có thể muộn hơn một chút. Tuy nhiên, bố mẹ không nên trì hoãn quá lâu mà nên can thiệp sớm cho trẻ tự kỷ bởi nếu quen với việc đóng bỉm sẽ càng khó để dạy trẻ tự kỷ đi vệ sinh.
Bố mẹ nên thực hiện quy trình can thiệp trẻ tự kỷ sớm, thời điểm tốt nhất mà bố mẹ có thể dạy trẻ tự kỷ đi vệ sinh là khi nhận thấy các dấu hiệu:
- Bé có biểu hiện không thoải mái khi làm ướt bỉm
- Bé biết gọi người lớn khi chẳng may tè dầm, ị đùn
- Thời gian đi nặng vào khung giờ cố định trên ngày
- Có khả năng nhịn tiểu khoảng 1 – 2 tiếng đồng hồ
- Hiểu được đề nghị “ngồi xuống bồn cầu” của bố mẹ
- Bé không còn lạ lẫm hay có biểu hiện lo sợ khi ngồi trong nhà vệ sinh.
Chỉ cần 2 – 3 biểu hiện trên là bạn có thể bắt đầu các bước hướng dẫn bé đi vệ sinh rồi.
Các bước dạy trẻ tự kỷ đi vệ sinh
Bước 1: Xây dựng một lịch trình cố định
Hay còn gọi là hình thành lên thói quen. Trẻ tự kỷ có xu hướng làm theo những mốc thời gian trong ngày, nên bạn cũng bắt đầu thay đổi và dạy trẻ tự kỷ đi vệ sinh từ từ:
- Sáng thức giấc, đưa con vào nhà vệ sinh và thay tã. Nếu bé có hứng thú với bồn cầu, thử cho bé ngồi lên và cảm nhận.
- Lặp lại bước bắt đầu này thường xuyên, liên tục. Đảm bảo rằng mọi người đều làm vậy hàng ngày.
Bước 2: Căn thời điểm con muốn đi vệ sinh
Trải qua một quá trình quan sát và ghi nhớ, bạn sẽ nắm được thời điểm bé có nhu cầu tè hoặc ị vào lúc nào. Cố gắng đưa con vào nhà vệ sinh, ngồi lên bồn cầu đúng thời điểm.
Trong các trường hợp bé tè dầm hay ị bất ngờ, vẫn đưa bé lên bồn cầu để hoàn tất quá trình đồng thời làm sạch luôn tại đây.
Bước 3: Hướng dẫn trẻ từng bước, từng bước
Để bé xây dựng được hình ảnh bồn cầu gắn kết với nhu cầu đi vệ sinh, bạn có thể dạy trẻ tự kỷ đi vệ sinh thông qua tranh ảnh, hướng dẫn với hình minh họa. Hình vẽ ngộ nghĩnh và diễn tả chuẩn xác từng bước.
- Đừng quên chỉ cho trẻ mỗi lần đi vệ sinh rằng “con đang ở bước này, chúng ta sẽ chuyển sang bước tiếp theo”.
- Gọi tên ngắn gọn từng bước để con theo dõi được. Ví dụ: cởi quần -> ngồi lên bồn cầu/đứng cạnh bồn cầu -> đi tè/đi ị -> lau sạch -> xả nước
- Riêng về quá trình rửa tay, nên tách riêng quy trình rửa tay và dán cạnh bồn nước.
Bước 4: Hoàn thiện cả quy trình
Sau khi bé đã quen hơn với việc ngồi bồn cầu để đi vệ sinh, bố mẹ nên hướng con đến một quy trình đầy đủ. Quy trình đó được tính từ lúc bé bộc lộ muốn đi vệ sinh, đến WC, sử dụng bồn cầu và rửa tay sạch sẽ.
- Lặp đi lặp lại những diễn giải hành động và biến chính bạn thành hình mẫu cho bé học theo
- Mỗi giai đoạn nên thực hành nhuần nhuyễn rồi mới sang bước kế tiếp
- Có thể khen ngợi hoặc trao thưởng khi bé làm thuần thục từ đầu đến cuối
Có thể bạn quan tâm:
- Cách dạy trẻ tự kỷ tập trung tại nhà hiệu quả
- Hướng dẫn cách dạy trẻ tự kỷ bắt âm tại nhà đầy đủ và chi tiết nhất
- Bỏ túi 6 cách dạy trẻ tự kỷ tập nói hiệu quả tại nhà
Một số mẹo hay mẹ có thể áp dụng
Trên lý thuyết thì chỉ có 4 bước như vậy, nhưng để thực hành và cho bé làm theo, thành công dạy trẻ tự kỷ đi vệ sinh sẽ cần rất nhiều thời gian và nỗ lực của mọi người. Bố mẹ có thể thử thêm một số kinh nghiệm dạy trẻ tự kỷ tại nhà như:
- Quần áo mặc cho con nên dễ cởi để đi vệ sinh. Thời gian đầu bé khó khăn trong việc cởi, bố mẹ có thể hỗ trợ “một nửa”, ví dụ tụt quần cho con qua nửa mông rồi để con kéo xuống nốt.
- Chủ yếu hướng dẫn bé bằng hình minh họa, hạn chế “nhắc bài” vì bé sẽ bị phụ thuộc
- Nếu bé sợ ngồi trên bồn cầu một mình, nên ở cạnh bé hoặc dán hình bé thích ở cạnh. Nếu bé sợ tiếng nước xả, nên bế bé ra khi vệ sinh xong rồi mới quay lại ấn nút.
- Việc đi ị sẽ khó khăn hơn vì trẻ chưa kiểm soát được nhu động ruột, đôi khi là sợ hãi nữa. Bạn có thể dùng hình ảnh/video giới thiệu về quá trình tiêu hóa thức ăn và đào thải phân để cho bé hiểu.
- Đảm bảo rằng tất cả mọi thành viên trong gia đình đều hướng dẫn trẻ đi vệ sinh như nhau, hạn chế tối đa làm trẻ tự kỷ bị rối loạn và không biết phải nghe theo ai.
Khi bố mẹ thành công dạy trẻ tự kỷ đi vệ sinh, thì có thể tự tin cùng con học hỏi những kỹ năng mới. Bố mẹ có thể tham khảo các tài liệu dạy trẻ tự kỷ, sử dụng tranh ảnh dạy trẻ tự kỷ để bé có thể tiếp thu dễ dàng và nhanh chóng hơn.
Xem thêm:
- Những điều cần biết về trẻ tự kỷ chậm nói
- Tìm hiểu về giáo trình dạy trẻ tự kỷ giúp trẻ khôi phục chức năng
- Trẻ tự kỷ thông minh và những điều cần biết
Tuy rằng chặng đường còn nhiều chông gai và mất nhiều thời gian, công sức, nhưng chỉ cần kiên trì và tình yêu thương thì em bé của chúng ta rồi sẽ trưởng thành và trở thành những người tự kỷ thành công trong tương lai.
Khi cần cung cấp thêm thông tin cũng như tư vấn về chế độ dinh dưỡng cho bé chúng ta có thể liên hệ đến NutriHub để được các chuyên gia giải đáp và đồng hành cùng.
